สรุปหนังสือ "Essentialism: The Disciplined Pursuit of Less" บทเรียนแห่งความเรียบง่าย เขียนโดย Greg McKeown
สรุปหนังสือ "Essentialism: The Disciplined Pursuit of Less" บทเรียนแห่งความเรียบง่าย เขียนโดย Greg McKeown
.
วันนี้แอดจะพาคุณดำดิ่งสู่โลกแห่งความเรียบง่ายที่ซับซ้อน กับการสรุปหนังสือ "Essentialism ผลงานของ Greg McKeown ปรมาจารย์แห่งการ "ทำน้อยลง แต่ดีกว่า"
.
ในยุคที่ทุกคนพยายามทำทุกอย่าง เป็นทุกอย่าง และมีทุกอย่าง McKeown กลับท้าทายให้เราหันมา "มีน้อยลง ทำน้อยลง แต่ทำให้มันสำคัญมากขึ้น!
.
--------------------------------
.
ณ วัดเซนแห่งหนึ่ง ท่ามกลางขุนเขาอันสูงตระหง่าน เหล่าศิษย์นั่งล้อมวงรอบอาจารย์เซนผู้เฒ่า ดวงตาของพวกเขาเปล่งประกายด้วยความกระหายใคร่รู้ถึงวิถีแห่งปัญญาและความสงบ
.
อาจารย์เซนยิ้มอย่างอ่อนโยน ริ้วรอยบนใบหน้าเผยให้เห็นถึงประสบการณ์อันยาวนาน ก่อนจะเอ่ยว่า "วันนี้ ข้าจะเล่าถึงวิถีแห่ง Essentialism ที่จะช่วยให้พวกเจ้าค้นพบแก่นแท้ของชีวิต และเข้าใจว่าทำไมการมีน้อยกว่าจึงมักจะมากกว่าเสมอ"
.
แก่นแท้ของ Essentialism: น้อยแต่ดีกว่า
.
"Essentialism" อาจารย์เซนเริ่มต้น "คือศิลปะแห่งการเลือกสรร เป็นดั่งการตัดแต่งกิ่งไม้ที่ไม่จำเป็นออก เพื่อให้ต้นไม้แห่งชีวิตของเราเติบโตอย่างแข็งแรงและงดงาม"
.
ศิษย์คนหนึ่งยกมือขึ้นถาม "แต่อาจารย์ครับ การตัดทอนสิ่งต่างๆ ออกไปจะไม่ทำให้ชีวิตเราด้อยลงหรือครับ? ผมกลัวว่าจะพลาดโอกาสดีๆ ไป"
.
อาจารย์เซนหัวเราะเบาๆ "เจ้าลองคิดดูสิ ถ้าเจ้าพยายามเป็นทุกอย่างให้กับทุกคน เจ้าจะกลายเป็นอะไรให้ใครไม่ได้เลย เหมือนกับพ่อครัวที่พยายามทำอาหารทุกชนิดในโลก สุดท้ายก็อาจได้แค่ข้าวต้มชามเดียว"
.
เหล่าศิษย์หัวเราะครืน บรรยากาศผ่อนคลายลงทันที
.
อาจารย์เซนยิ้มก่อนจะกล่าวต่อ "มีคำกล่าวของ เหลาจื๊อ ที่ว่า 'ในการเพิ่มความรู้ จงเพิ่มสิ่งต่างๆ ทุกวัน ในการเพิ่มปัญญา จงลดสิ่งต่างๆ ทุกวัน' Essentialism ไม่ใช่การลดทอนชีวิต แต่เป็นการเพิ่มคุณค่าให้กับสิ่งที่สำคัญจริงๆ"
.
"เป็นดั่งการกลั่นน้ำหอม" อาจารย์เสริม "ยิ่งกลั่นกรอง ก็ยิ่งเข้มข้นและมีค่า ไม่เชื่อลองดมรักแร้ตัวเองตอนเย็นสิ นั่นแหละคือน้ำหอมที่ไม่ผ่านการกลั่นกรอง"
.
.
------------------------------
.
10 หลักการสำคัญของ Essentialism
.
------------------------------
.
1. [ สร้างพื้นที่ในชีวิตเพื่อหลีกหนี ]
.
"ศิษย์ทั้งหลาย" อาจารย์เซนกล่าว "การสร้างพื้นที่ว่างในชีวิตเป็นสิ่งสำคัญ เหมือนดั่งการวาดภาพ พื้นที่ว่างก็สำคัญไม่แพ้ลายเส้น"
.
ศิษย์คนหนึ่งสงสัย "แต่อาจารย์ครับ ชีวิตเราวุ่นวายเกินกว่าจะมีเวลาว่างนะครับ ผมต้องทำงาน ดูแลครอบครัว แถมยังต้องเล่นโซเชียลอีก ไม่งั้นคนอื่นจะคิดว่าผมตายไปแล้ว"
.
อาจารย์ยิ้มอย่างเข้าใจ "ลองคิดดูนะ ถ้าเจ้าวิ่งไล่จับเมฆทั้งวัน เจ้าจะไม่มีเวลามองเห็นท้องฟ้าที่สวยงาม การหยุดพักบ้างจะช่วยให้เจ้าเห็นภาพรวมของชีวิตได้ชัดเจนขึ้น ไม่เชื่อลองหยุดเล่นโซเชียลสักวัน รับรองว่าโลกไม่แตก มีแค่เพื่อนๆ คิดว่าเจ้าถูกแฮ็กบัญชีเท่านั้นเอง"
.
"ลองฝึกนั่งสมาธิวันละ 10 นาที หรือเดินเล่นในธรรมชาติโดยไม่พกโทรศัพท์ เจ้าจะพบว่าความคิดสร้างสรรค์และไอเดียใหม่ๆ จะผุดขึ้นมาเอง เหมือนเวลาเจ้านั่งส้วมแล้วนึกอะไรดีๆ ออก นั่นแหละ แต่สะอาดกว่า"
.
"จงจำไว้" อาจารย์กล่าวทิ้งท้าย "ดังที่ขงจื๊อเคยกล่าวไว้ 'ความเงียบคือเพื่อนที่ไม่ทรยศ' แต่อย่าเงียบนานเกินไปล่ะ เดี๋ยวคนอื่นจะคิดว่าเจ้าหลับ"
.
.
-------------------------------
.
2. [ ใช้เวลาในการสำรวจ ]
.
"การสำรวจเป็นดั่งการเดินทาง" อาจารย์เซนอธิบาย "ไม่ใช่แค่การไปถึงจุดหมาย แต่เป็นการเรียนรู้ระหว่างทาง"
.
ศิษย์อีกคนถาม "แล้วเราจะสำรวจอะไรได้บ้างครับอาจารย์? ผมไม่มีเงินไปเที่ยวต่างประเทศนะ"
.
"ทุกสิ่งรอบตัวเจ้านั่นแหละ" อาจารย์ตอบพร้อมรอยยิ้ม "ลองสังเกตใบไม้ที่ร่วงหล่น ฟังเสียงนกร้อง หรือแม้แต่สำรวจความคิดของตัวเอง การสำรวจจะช่วยให้เจ้าเห็นโอกาสและความเป็นไปได้ใหม่ๆ ไม่จำเป็นต้องไปไกลถึงต่างประเทศหรอก ลองสำรวจใต้เตียงตัวเองสิ รับรองว่าได้เจอของที่คิดว่าหายไปตั้งแต่ปีที่แล้วแน่ๆ"
.
"และอย่าลืมนะ" อาจารย์เสริม "บางครั้งการเล่นก็เป็นการสำรวจที่ดีที่สุด เหมือนเด็กน้อยที่เรียนรู้โลกผ่านการเล่น หรือผู้ใหญ่ที่เรียนรู้ว่าตัวเองแก่แล้วผ่านการเล่นกีฬา"
.
"ดังที่ อัลเบิร์ต ไอน์สไตน์ เคยกล่าวไว้" อาจารย์พูดต่อ "'จินตนาการสำคัญกว่าความรู้' ดังนั้น อย่ากลัวที่จะจินตนาการและสำรวจสิ่งใหม่ๆ แต่ก็อย่าจินตนาการมากเกินไปนะ เดี๋ยวคนอื่นจะคิดว่าเจ้าบ้า"
.
.
-----------------------------------
.
3. [ ตระหนักว่าคุณมีทางเลือก ]
.
"ชีวิตเป็นดั่งทางแยก" อาจารย์เซนกล่าว "เจ้ามีสิทธิ์เลือกเส้นทางของตัวเอง"
.
ศิษย์คนหนึ่งท้วง "แต่บางครั้งมันก็ดูเหมือนเราไม่มีทางเลือกนะครับ เหมือนตอนที่แฟนบอกให้เลือกระหว่างเธอกับเกม"
.
อาจารย์หัวเราะ "แม้แต่การไม่เลือก ก็เป็นการเลือกแล้ว ถ้าเจ้าคิดว่าไม่มีทางเลือก ลองนึกถึงปลาในแก้วน้ำสิ มันอาจคิดว่าโลกมีแค่ในแก้วใบนั้น แต่ความจริงแล้วโลกกว้างใหญ่กว่านั้นมาก เหมือนกับที่เจ้าคิดว่ามีแค่แฟนกับเกม แต่จริงๆ แล้วยังมีช้อยส์อื่นอีกเยอะ เช่น การอยู่เป็นโสดอย่างมีความสุข"
.
"ฝึกถามตัวเองทุกวันว่า 'วันนี้ฉันจะเลือกอะไร?' แล้วเจ้าจะเห็นว่าชีวิตเต็มไปด้วยโอกาสให้เลือก แต่ก็อย่าถามบ่อยเกินไปนะ เดี๋ยวเพื่อนๆ จะคิดว่าเจ้าเป็นโรคย้ำคิดย้ำทำ" อาจารย์เสริมพร้อมรอยยิ้ม
.
"จงจำไว้" อาจารย์กล่าวด้วยน้ำเสียงจริงจัง "ดังที่ วิคเตอร์ แฟรงเคิล นักจิตวิทยาผู้ยิ่งใหญ่เคยกล่าวไว้ 'ระหว่างสิ่งเร้ากับการตอบสนอง มีช่องว่างอยู่ ในช่องว่างนั้นคือเสรีภาพและพลังในการเลือกการตอบสนองของเรา ในการตอบสนองนั้นคือความเจริญงอกงามและความสุขของเรา' แต่ก็อย่าใช้เวลาในช่องว่างนั้นนานเกินไปนะ เดี๋ยวคนอื่นจะคิดว่าเจ้าเป็นลมหมดสติ"
.
.
--------------------------
.
4. [ กำหนดจุดประสงค์ของคุณ ]
.
"การมีจุดประสงค์ชัดเจนเป็นดั่งเข็มทิศนำทาง" อาจารย์เซนอธิบาย "มันช่วยให้เจ้าไม่หลงทางในป่าแห่งความวุ่นวาย"
.
ศิษย์คนหนึ่งถาม "แล้วเราจะรู้ได้อย่างไรว่าอะไรคือจุดประสงค์ของเรา? ผมยังไม่รู้เลยว่าจะกินอะไรมื้อเย็นนี้ แล้วจะให้รู้จุดประสงค์ชีวิตได้ยังไงครับ?"
.
อาจารย์ยิ้ม "ลองถามตัวเองว่า 'ถ้าฉันมีเวลาเหลือแค่หนึ่งปี ฉันจะทำอะไร?' คำตอบนั้นอาจเป็นจุดเริ่มต้นที่ดี หรือถ้ายังคิดไม่ออก ลองถามว่า 'ถ้าฉันมีเวลาเหลือแค่หนึ่งชั่วโมง ฉันจะกินอะไร?' นั่นอาจช่วยให้เจ้าตัดสินใจเรื่องอาหารเย็นได้ง่ายขึ้น"
.
"และจำไว้" อาจารย์เสริม "จุดประสงค์ไม่จำเป็นต้องยิ่งใหญ่เสมอไป บางครั้งการมีชีวิตอยู่อย่างมีความสุขและทำให้คนรอบข้างมีความสุขก็เป็นจุดประสงค์ที่ดีแล้ว ไม่จำเป็นต้องคิดจะไปเปลี่ยนโลกทั้งใบหรอก เปลี่ยนตัวเองให้ดีขึ้นทุกวันก็พอ"
.
เหล่าศิษย์พยักหน้าเห็นด้วย บางคนถึงกับน้ำตาคลอด้วยความซาบซึ้ง
.
"ดังที่ มหาตมะ คานธี เคยกล่าวไว้" อาจารย์พูดต่อ "'เป็นการเปลี่ยนแปลงที่คุณต้องการเห็นในโลก' แต่ก็อย่าเปลี่ยนแปลงตัวเองบ่อยเกินไปนะ เดี๋ยวคนอื่นจะจำไม่ได้ว่าเจ้าเป็นใคร"
.
.
------------------------
.
5. [ มุ่งเน้นสิ่งสำคัญเพียงไม่กี่อย่าง ]
.
"การทำทุกอย่างให้ดีเลิศนั้นเป็นไปไม่ได้" อาจารย์เซนกล่าว "แต่การทำบางอย่างให้ยอดเยี่ยมนั้นเป็นไปได้"
.
ศิษย์คนหนึ่งสงสัย "แล้วเราจะรู้ได้อย่างไรว่าอะไรสำคัญจริงๆ ครับ? ทุกอย่างดูสำคัญไปหมด"
.
อาจารย์ยิ้มอย่างเข้าใจ "ลองนึกถึงตอนที่เจ้าเล่นเกมนะ เจ้าจะโฟกัสที่เควสต์หลักหรือไปวิ่งเก็บของทุกชิ้นในเกม? การมุ่งเน้นสิ่งสำคัญก็เหมือนกัน เลือกทำสิ่งที่ส่งผลกระทบมากที่สุดต่อชีวิตเจ้า"
.
"และอย่าลืม" อาจารย์เสริม "บางครั้งการปฏิเสธสิ่งดีเพื่อทำสิ่งที่ดีที่สุดก็เป็นเรื่องจำเป็น เหมือนตอนที่เจ้าต้องเลือกระหว่างไปงานเลี้ยงกับการนอนพักผ่อน ถ้าพรุ่งนี้มีงานสำคัญ การนอนอาจเป็นตัวเลือกที่ดีที่สุด"
.
"ดังที่ สตีฟ จ็อบส์ เคยกล่าวไว้" อาจารย์พูดต่อ "'การพูดไม่สำคัญเท่ากับการทำ แต่การเลือกว่าจะไม่ทำอะไรนั้นสำคัญพอๆ กับการเลือกว่าจะทำอะไร ผมภูมิใจในสิ่งที่เราไม่ได้ทำพอๆ กับสิ่งที่เราได้ทำ' แต่ก็อย่าภูมิใจกับการไม่ทำอะไรเลยนะ นั่นเรียกว่าขี้เกียจ ไม่ใช่ Essentialism"
.
.
----------------------------
.
6. [ สร้างแรงขับเคลื่อน ]
.
"การทุ่มเทให้กับสิ่งสำคัญไม่กี่อย่างจะช่วยสร้างแรงขับเคลื่อนในชีวิต" อาจารย์เซนอธิบาย "เหมือนกับลูกบอลหิมะที่กลิ้งลงเขา ยิ่งกลิ้งก็ยิ่งใหญ่ขึ้น"
.
ศิษย์คนหนึ่งถาม "แล้วถ้าเรากลิ้งผิดทิศทางล่ะครับ? จะทำยังไง?"
.
อาจารย์หัวเราะ "นั่นแหละคือเสน่ห์ของชีวิต บางครั้งเราต้องกลิ้งผิดทางเพื่อเรียนรู้ว่าทางไหนถูก แต่ถ้าเจ้ารู้ตัวเร็ว เจ้าก็สามารถเปลี่ยนทิศทางได้ เหมือนตอนที่เจ้าเดินเข้าห้องน้ำผิด แต่รีบออกมาก่อนที่ใครจะทันเห็น"
.
"จงจำไว้" อาจารย์กล่าวต่อ " 'การเดินทางหมื่นลี้เริ่มต้นด้วยก้าวเดียว' แต่ก็อย่าลืมดูป้ายบอกทางด้วยนะ ไม่งั้นอาจเดินวนอยู่ที่เดิม แล้วคิดว่าตัวเองเก่งที่เดินได้ตั้งหมื่นลี้"
.
.
-----------------------------
.
7. [ เป็น Chief Editing Officer ]
.
"ในยุคที่ข้อมูลท่วมท้น การตัดทอนสิ่งที่ไม่จำเป็นออกไปเป็นทักษะที่สำคัญมาก" อาจารย์เซนอธิบาย "เจ้าต้องเป็นบรรณาธิการให้กับชีวิตตัวเอง"
.
ศิษย์คนหนึ่งสงสัย "แล้วถ้าเราตัดอะไรออกไปแล้วเสียดายล่ะครับ?"
.
อาจารย์ยิ้ม "นั่นเป็นส่วนหนึ่งของกระบวนการเรียนรู้ เหมือนตอนที่เจ้าตัดผมสั้นเกินไป แล้วต้องรอให้มันยาวอีกครั้ง มันอาจจะดูแย่ไปสักพัก แต่สุดท้ายมันก็จะกลับมาดีเหมือนเดิม หรือบางทีอาจจะดีกว่าเดิมด้วยซ้ำ"
.
"และจำไว้นะ" อาจารย์เสริม "ดังที่ อองตวน เดอ แซงเต็กซูเปรี นักเขียนชื่อดังเคยกล่าวไว้ 'ความสมบูรณ์แบบเกิดขึ้น ไม่ใช่เมื่อไม่มีอะไรให้เพิ่มอีกแล้ว แต่เมื่อไม่มีอะไรให้ตัดออกอีกแล้วต่างหาก' แต่ก็อย่าตัดทุกอย่างออกหมดนะ เดี๋ยวชีวิตจะเหลือแต่ความว่างเปล่า แล้วเจ้าจะกลายเป็นพระอรหันต์โดยไม่ตั้งใจ"
.
.
---------------------------
.
8. [ เรียนรู้ที่จะปฏิเสธ ]
.
"การปฏิเสธสิ่งที่ไม่สำคัญเป็นทักษะที่จำเป็นมากในการดำเนินชีวิตแบบ Essentialism" อาจารย์เซนกล่าว
.
ศิษย์คนหนึ่งท้วง "แต่การปฏิเสธมันยากมากเลยนะครับ โดยเฉพาะเวลาที่เพื่อนชวนไปกินเหล้า"
.
อาจารย์หัวเราะ "การปฏิเสธไม่ได้หมายความว่าเจ้าเป็นคนไม่ดีนะ มันแค่หมายความว่าเจ้าให้ความสำคัญกับสิ่งอื่นมากกว่า เหมือนตอนที่เจ้าปฏิเสธที่จะกินผักเพราะเจ้าอยากกินพิซซ่ามากกว่า"
.
"และจำไว้" อาจารย์เสริม "ดังที่ วอร์เรน บัฟเฟตต์ เคยกล่าวไว้ 'ความแตกต่างระหว่างคนที่ประสบความสำเร็จกับคนที่ประสบความสำเร็จมากๆ คือ คนที่ประสบความสำเร็จมากๆ พูดปฏิเสธเกือบทุกอย่าง' แต่ก็อย่าปฏิเสธทุกอย่างนะ เดี๋ยวจะไม่มีใครอยากคบด้วย แล้วเจ้าจะกลายเป็นนักพรตโดยไม่ตั้งใจ"
.
.
----------------------------
.
9. [ ให้ความสำคัญกับการนอนหลับ ]
.
"การนอนหลับเป็นหนึ่งในกิจกรรมที่สำคัญที่สุดของชีวิต" อาจารย์เซนกล่าวด้วยน้ำเสียงจริงจัง "มันช่วยฟื้นฟูร่างกายและจิตใจของเรา"
.
ศิษย์คนหนึ่งถาม "แต่อาจารย์ครับ ถ้าผมนอนเยอะ ผมจะไม่มีเวลาทำอย่างอื่นเลยนะครับ"
.
อาจารย์ยิ้มอย่างเข้าใจ "เจ้าลองคิดดูนะ ถ้าเจ้าอดนอนแล้วทำงาน 16 ชั่วโมง แต่ประสิทธิภาพแค่ 50% มันก็เท่ากับทำงาน 8 ชั่วโมงที่ประสิทธิภาพ 100% นั่นแหละ แถมยังเสี่ยงที่จะทำผิดพลาดมากกว่าด้วย เหมือนตอนที่เจ้าอดนอนแล้วส่งข้อความหาแฟนเก่าตอนตี 2 ไง"
.
"จำไว้นะ" อาจารย์เสริม "ดังที่ ดาไล ลามะ เคยกล่าวไว้ 'นอนคือการทำสมาธิที่ลึกที่สุด' แต่ก็อย่านอนนานเกินไปนะ เดี๋ยวคนอื่นจะคิดว่าเจ้าเข้านิพพานไปแล้ว"
.
.
--------------------------
.
10. [ สร้างกิจวัตรประจำวัน ]
.
"การมีกิจวัตรที่ดีจะช่วยให้การทำสิ่งสำคัญกลายเป็นเรื่องอัตโนมัติ" อาจารย์เซนอธิบาย "เหมือนกับการแปรงฟันทุกเช้า เจ้าไม่ต้องคิดมาก มันเป็นส่วนหนึ่งของชีวิตไปแล้ว"
.
ศิษย์คนหนึ่งสงสัย "แล้วถ้าเบื่อกิจวัตรล่ะครับ? บางทีผมก็อยากตื่นสายบ้าง"
.
อาจารย์หัวเราะ "กิจวัตรไม่ได้หมายความว่าต้องแข็งทื่อนะ เจ้าสามารถยืดหยุ่นได้บ้าง เหมือนกับที่เจ้าอาจจะกินข้าวเช้าทุกวัน แต่ก็เปลี่ยนเมนูไปเรื่อยๆ ไม่ใช่กินไข่ดาวทุกวันจนเบื่อ แล้วตัดสินใจไม่กินข้าวเช้าไปเลย"
.
"และจำไว้" อาจารย์เสริม "ดังที่ อริสโตเติล เคยกล่าวไว้ 'เราคือสิ่งที่เราทำซ้ำๆ ความเป็นเลิศจึงไม่ใช่การกระทำ แต่เป็นนิสัย' แต่ก็อย่าทำอะไรซ้ำๆ มากเกินไปนะ เดี๋ยวคนอื่นจะคิดว่าเจ้าติดอยู่ในลูป เหมือนหนัง Groundhog Day ไง"
.
.
-----------------------------
.
[ บทส่งท้าย ]
.
.
อาจารย์เซนลุกขึ้นยืน มองดูเหล่าศิษย์ด้วยสายตาอ่อนโยน "Essentialism ไม่ใช่เรื่องของการลดทอน แต่เป็นการกลั่นกรองให้เหลือแต่แก่นแท้
.
การทำสิ่งที่สำคัญที่สุดให้ดีที่สุด เหมือนกับการทำอาหาร ถ้าเจ้าใส่เครื่องปรุงทุกอย่างที่มีในครัวลงไป มันอาจจะไม่อร่อยเท่ากับการเลือกใช้เครื่องปรุงไม่กี่อย่างแต่ใช้อย่างพิถีพิถัน"
.
"จงจำไว้" อาจารย์กล่าวทิ้งท้าย "ชีวิตนั้นสั้นนัก อย่าเสียเวลาไปกับสิ่งที่ไม่สำคัญ แต่ก็อย่าจริงจังกับชีวิตมากเกินไป จนลืมที่จะมีความสุขและหัวเราะบ้าง เพราะบางทีการหัวเราะก็เป็นสิ่งที่ 'Essential' ที่สุดในชีวิตเหมือนกัน"
.
เหล่าศิษย์พากันปรบมือกึกก้อง บางคนถึงกับน้ำตาคลอด้วยความซาบซึ้ง ในขณะที่บางคนยังคงหัวเราะไม่หยุด
.
และนี่คือบทเรียนแห่ง Essentialism ที่ซ่อนอยู่ในความเรียบง่าย: ทำน้อย แต่ให้ได้มาก เลือกน้อย แต่ให้ตรงใจ เพื่อชีวิตที่เปี่ยมด้วยความหมายและความสุขอันแท้จริงครับ
.
.
.
.
#SuccessStrategies
บทความโดย Pond Apiwat Atichat เจ้าของเพจ SuccessStrategies
.